ogrodzenie służebności

Summer Sunset above hilly Farmland, Country Road, Bavarian AlpsZgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, jeżeli nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich, właściciel może żądać od właścicieli gruntów sąsiednich ustanowienia za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (art. 145 kc). Ustanowienie służebności może nastąpić w drodze umowy bądź orzeczenia sądu w trybie nieprocesowym. Istotne jest jednak nie to, w jakiej formie do ustanowienia służebności dojdzie a jej treść. Zazwyczaj treść służebność drogi koniecznej wskazuje, iż na rzecz każdoczesnego właściciela działki „a” ustanawia się służebność drogi koniecznej o szerokości „b” przez działkę „c” od drogi oznaczonej jako działka „d”, szlakiem według projektu służebności drogi koniecznej sporządzonego przez uprawnionego geodetę. Ustanowienie służebności następuje zazwyczaj odpłatnie.

W praktyce, właściciele nieruchomości obciążonych służebnością drogi koniecznej, przesuwają ogrodzenia tak, aby ogrodzenie znajdowało się poza szlakiem służebnym. Niejednokrotnie też, właściciele nieruchomości władnących, tj. tych do których służebność prowadzi korzystają ze szlaku służebnego jak ze swojej nieruchomości, wstawiając na terenie służebności, na zjeździe do drogi publicznej bramę.

Pytania, które się nasuwają się w związku z taką praktyką brzmią: „1) czy właściciel nieruchomości władnej może korzystać ze szklaku służebnego z wyłączeniem innych osób?, 2) czy może sprawować faktyczne władztwo na terenie po którym przebiega służebność drogi koniecznej do ich nieruchomości, 3) czy właściciel nieruchomości obciążonej mają roszczenia z tytułu utraty faktycznego władztwa nad częścią swojej nieruchomości?

W większości wypadków treść służebności drogi koniecznej nie daje możliwości właścicielowi nieruchomości władnącej korzystania ze szlaku służebnego z wyłączeniem innych osób, a tym samym jej ogrodzenia czy traktowania jako części swojej nieruchomości. Takie zachowanie właściciela nieruchomości władnącej powinno być potraktowane przez właściciela nieruchomości obciążonej jako przekraczające uprawnienia wynikające z treści służebności drogi koniecznej. Właścicielowi nieruchomości obciążonej mogą zaś przysługiwać roszczenia o bezumowne korzystanie z nieruchomości w zakresie przekraczającym treść służebności.